معماری داخلی پایدار چیست و چگونه استفاده می‌شود ؟
در ابتدای امر باید بدانیم منظور از معماری داخلی پایدار چیست و چه تعریفی دارد؟
طراحی داخلی حرفه ای است که هدف اصلی آن ارتقا سطح کیفی زندگی است. وقتی با بررسی مفهومی نیازهای انسان به درجات رضایتمندی دست یافتیم، باید با طراحی درست فضاهای داخلی نیاز به آرامش و امنیت را رفع کنیم تا این نیازهای اولیه را به نیازهای بالاتری مانند نیاز به عزت نفس تبدیل کنیم.
پایداری تنها یک مفهوم نیست بلکه روشی برای زندگی می‌باشد. از آنجایی که طراحی داخلی بر اساس ارتباط انسان با محیط پیرامونی‌اش معنا پیدا می‌کند، باید مسائلی مانند نوع مصالح، راندمان مصرفی انرژی و آب، کیفیت فضاهای داخلی، فرآیند و خلاقیت طراحی در آن مورد توجه و بررسی قرار گیرند. در انتخاب مواد و مصالح مصرفی باید به خاصیت برگشت پذیری به طبیعت، بازیافت و امکان استفاده مجدد از آن توجه کرد.
این مسائل گاهی با مسائل زیبایی شناسی در طراحی داخلی تضاد دارند. بناب این توانایی برقراری تعادل میان این دو امری مهم و اثرگذار است. به طور کلی می‌توان گفت که طراحان داخلی با استفاده از ابزارهای قدرتمندی که در اختیار دارند، می‌توانند از عناصری بهره ببرند که منابع طبیعی بوده و در راستای دستیابی به پایداری محیط زیست هستند.
امروزه توجه به توسعه پایدار در تمام شاخه‌های صنعت و تولید در حال افزایش است و مصرف کنندگان در تلاش‌اند تا به جای استفاده از مصالح مضر و خطرناک برای محیط زیست در طراحی داخلی ساختمان‌ها از معماری پایدار بهره گیرند. طراحی داخلی پایدار می‌تواند مانند یک فیلتر برای کیفیت هوای داخل ساختمان عمل کند و از اتلاف انرژی جلوگیری کند. به همین دلیل به نام‌های طراحی سازگار با محیط زیست و طراحی داخلی سبز و دوستدار محیط زیست نیز نامیده می‌شود.
طراحی داخلی بر پایه سه اصل در یک چرخه ارتباطی استوار است. هدف اصلی از این نگرش به حداقل رساندن مصرف منابع انرژی و کاهش آسیب‌های زیست محیطی می‌باشد. فلسفه طراحی پایدار پشتیبانی از تصمیم‌هایی است که در همه مراحل طراحی، ساخت و مصرف گرفته می‌شود.
در طراحی داخلی باید اصول زیر را مورد توجه قرار داد:
1- مدیریت منابع انرژی
2- طراحی با قابلیت برگشت به چرخه محیط زیست
3- طراحی مناسب برای انسان
به طور کلی مدیریت منابع انرژی به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
1- مدیریت منابع تجدید ناپذیر:
از آنجایی که امروزه استفاده از منابع تجدید ناپذیر مانند سوخت‌های فسیلی افزایش یافته است، باید مدیریت لازم جهت کنترل و کاهش این مصرف به دلیل جلوگیری از بحران انرژی در سال‌های آینده صورت گیرد. حجم این منابع محدود و رو به اتمام است و باید برای آنها جایگزینی پیدا کرد.
2- مدیریت منابع تجدید پذیر:
بهترین نوع از منابعی که می‌توان در طراحی داخلی پایدار از آن استفاده کرد، منابعی هستند که مجدد در چرخه طبیعت قرار می‌گیرد. در این نوع از طراحی، طراح سعی می‌کند تا با ایجاد تعادل میان اثر طراحی شده و محیط طبیعی این دو را در یک چرخه بازگشتی و مرتبط به هم قرار دهد. استفاده از منابع طبیعی و در دسترس مانند باد، خورشید و باران همواره پروژه را مقرون به صرفه می‌کند. استفاده از عناصر طبیعی چون چوب نیز به دلیل تجدد پذیری می‌تواند به زیبایی بصری فضا بی افزاید.
طراحی داخلی پایدار برای انسان:
سومین اصل و مهم‌ترین اصل در طراحی داخلی پایدار توجه به انسان به عنوان کاربر و استفاده کننده از فضا می‌باشد. در دو اصل قبلی مسائلی چون کارایی بیشتر و محافظت از منابع طبیعی مورد توجه بودند. ولی در این اصل به ارتقاء کیفیت زندگی پرداخته می‌شود. در طراحی پایدار باید به نیازهای متصل به هم و متقابل اجزای مختلف در زندگی بشر توجه ویژه‌ای نمود.
در جهان مدرن امروز انسان محور همه تغییرات و دگرگونی‌هاست، اما این محوریت به هیچ عنوان نباید در جهت نقض حقوق سایر موجودات زنده باشد. بلکه باید همگام و هم راستا و در تعامل و ارتباط با آنها باشد.
گروه طراحی و معماری آسیا چوب با حمایت کامل و پایبندی به اصول معماری پایدار همواره سعی در طراحی و اجرای پروژه‌ها با رویکرد معماری پایدار دارد.
معماری سبز یا ساختمان سبز چیست؟
معماری سبز رویکردی در ساخت و ساز است که تاثیرات مخرب انسان و محیط زیست را کاهش می‌دهد. معمار یا طراح سبز سعی می‌کند از مواد ساختمانی و ایده‌های پایدار به طرحی برسد که دوستدار طبیعت است که این سبک از معماری در سال‌های اخیر طرفداران زیادی پیدا کرده است.
ساختمان سبز که حاصل همان تفکر و ایده معماری سبز است به سلامت فردی و محیط پیرامونی اهمیت داده و با کمک مواد و منابع سبز و تکیه بر انرژی‌های طبیعی مانند انرژی خورشید برای تولید گرما، برق، با بازیافت و استفاده دوباره از ضایعات و در نهایت یکپارچه سازی ساختمان به حفظ و نگهداری محیط زیست کمک می‌کند.
طراحی سبز عملی است برای حل مشکلات که در طی آن منابع طبیعی و زیست محیطی قبل، بعد و در طول فرآیند و ساخت کمترین آسیب را ببینند. مصالح مورد استفاده در این طراحی باید طول عمر بالا داشته و قابل بازگشت به چرخه طبیعت باشند.
تاریخچه معماری سبز:
در سال 1830 میلادی با آغاز انقلاب سنعتی و رشد دانش، تغییرات زیادی در زندگی بشری ایجاد شد. تولات صنعتی انسان را از زندگی در طبیعت به زندگی شهری سوق داد. بادگیرها، سایبان‌ها و نورگیرها در طبیعت، جای خود را به تاسیسات گرمایشی و سرمایشی در ساختمان‌ها دادند. بدین گونه بود که زندگی شهری موجب مصرف انرژی و تولید آلودگی و زباله شد.
در اواخر دهه 1980 میلادی، انقلاب معماری در حالی جریان داشت که معماران آمریکایی در تلاش بودند تا موسسات معماری را برای حفظ بیشتر محیط زیست متقاعد کنند. با این تفاسیر ریشه اصلی معماری پایدار به قرن 19 میلاد برمی‌گردد. معمارانی چون جان راسکین و ویلیام موریس و ریچارد لتابی از پیشگامان این نهضت بودند.
اهداف اصلی معماری پایدار:
هدف از این رویکرد، محافظت از محیط زیست و دستیابی به شرایطی است که موجب وفق دادن انسان با شرایط موجود محیط زیست، انرژی و استفاده از منابع آبی و منابع طبیعی شود.
مهم‌ترین این اهداف به شرح زیر است:
1- استفاده از مواد اولیه و مصالح دوستدار محیط زیست
2-طراحی‌های هماهنگ و همسو با محیط زیست
3- به حداقل رساندن مصرف سوخت‌های فسیلی
4- استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی‌های خورشیدی
5- تاثیر و استفاده حداقلی از محیط زیست
اصول معماری پایدار:
اصول اصلی معماری سبز شاید ده مورد می‌باشد که در ادامه این مقاله به بیان آنها می‌پردازیم:
1- اصل حفاظت انرژی:
ساختمان‌ها باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شوند که نیازشان به استفاده از سوخت‌های فسیلی به حداقل ممکن برسد. این کار موجب حفاظت حداکثری از طبیعت می‌شود. برای حصول نتیجه بهتر باید چند ساختمان در کنار هم از این امر طبیعت کنند.
2- بهره وری آب:
معماری پایدار با الهام از محیط زیست پیرامونی خود، به منظور حفظ کیفیت آب و کاهش مصرف آب و به حداقل رساندن تولید فاضلاب صورت می‌گیرد.
3- تاثیر حداقلی بر محیط زیست:
پروژه‌های ساختمانی مسئول بیش از 50 درصد از آسیب‌های زیست محیطی و تخریب سیستم‌های طبیعی هستند. این اصل بر جلوگیری از تخریب محیط زیست در طول فرآیند ساخت و ساز، مدیریت ضایعات و استفاده کنترل شده از منابع تأکید دارد. طراحی باید به شکلی باشد که به حفظ منابع طبیعی، بهبود کیفیت آب و هوا و حفاظت از اکوسیستم‌های و تنوع جانوری کمک کند.
4- اصل کاهش استفاده از منابع جدید:
در ساخت و اجرای ساختمان‌ها باید از حداقل منابع طظبیعی استفاده شود و بعد از سال‌ها به عنوان منبعی برای تولید سازه‌های جدید مورد استفاده قرار بگیرند.
به دلیل اینکه درصد زیادی از منابع موجود در جهان در محیط مصنوعی به کار رفته‌اند، ترمیم و ارتقاء سازه‌های فعلی برای کاهش آثار سوء زیست محیطی، امری با اهمیت و برابر با خلق سازه‌های جدید است. زیرا منابع کافی و به صرفه برای احداث محیط‌های مصنوعی در جهان وجود ندارد که بتوان برای بازسازی بناها، از آنها استفاده کرد.
5- هزینه نگهداری پایین:
همانطور که میدانیم هزینه‌های عملیاتی و نگهداری مرتبط با مکانیسم‌های مرسوم ساخت و ساز بسیار بالا است و مواد اولیه قابل توجهی نیز نیاز است. طراحی پایدار استفاده از مواد و تکنیک‌های ساخت و ساز را تسهیل می‌کند که کمک شایانی به کاهش هزینه‌ها می‌کنند. معماری پایدار استفاده از محصولات بومی تجدید پذیر، فلزات قابل بازیافت و رنگ‌های قابل بازیافت را ترویج می‌دهد. استفاده از محصولات تجدید پذیر و قابل بازیافت، در عین حال که از عملکرد بالای طراحی و سازه اطمینان حاصل می‌کند، هزینه‌های نگهداری بلند مدت را نیز کم می‌کند.
6- استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر:
طبق این اصل تلاش اصلی بر این است تا انرژی‌های تجدید پذیر به طراحی معماری وارد شوند. انرژی باد، خورشید و بیو گاز نمونه‌ای از انرژی تجدید پذیر هستند. در این اصل طراحی باید بر اساس موقعیت جغرافیایی صورت گیرد تا بتوان از منابع تجدید پذیر موجود در محیط پیرامونی استفاده کرد.
7- کیفیت فضاهای داخلی:
کیفیت فضای درونی سازه بخش مهمی از اصول معماری پایدار می‌باشد. در این اصل باید به ایجاد فضای داخلی راحت با تاکید بر دما و تهویه مناسب طبیعی و عدم استفاده از منابع تجدید ناپذیر توجه گردد.
8- احترام به کاربران:
معماری سبز به کلیه افراد استفاده کننده از بنا احترام می‌گذارد. برای استفاده راحت تر معلولین، نابینایان، کودکان و سالمندان شرایط بهتری برای استفاده از فضا فراهم می‌آید. نیازهای روحی و روانی افراد در کنار مسائل رفاهی و امنیتی در نظر گرفته می‌شود و سعی می‌شود که ساختمان به فضایی شادی آفرین و رضایت بخش تبدیل گردد.
ایمنی و سلامت مصالح و فرآیند ساخت ساختمان همان اندازه که برای کارگران و استفاده کنندگان از فضا مهم است، برای کل جامعه نیز اهمیت دارد. معماران به تدریج با شناخت سم‌های مختلف موجود در مواد عایق و مصالح خطرناک استفاده نمی‌کنند.
9- احترام به سایت:
ساختمانی که انرژی را بی‌رویه مصرف می‌کند آلودگی‌ساز و با کاربران خود بیگانه است. نمی‌توان بنا را از سایت ساخته شده در آن خارج و شرایط قبل از احداث را مجدد در سایت احیا نمود. در صورتی می‌توانیم بگوییم که اصل احترام به سایت کاملاً اجرا شده است که بتوان در هنگام پایان کاربری سازه آن را به نحوی جمع‌آوری کرد که سایت با کمترین تغییر به شکل اولیه خود بازگردد. مانند نمایشگاه‌های موقت.
10- کل گرایی:
اصول سبز باید در روند ساخت محیط مصنوعی به کار گرفته شود. معماری سبز باید در بر گیرنده بیش از یک ساختمان باشد تا پایداری از یک ساختمان به پایداری شهری ارتقا یابد.
مزایای ساختمان سبز:
1. استفاده از انرژی‌های طبیعی در ساختمان
2. ثبات محیط داخلی ساختمان
۳. استفاده از پساب ساختمان در تامین آب مورد نیاز آبیاری فضای سبز
۴. بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش اتلاف آن
۵. توجه به اقلیم منطقه
۶. استفاده از مصالح قابل بازیافت غیر مضر شیمیایی و دوستدار سلامت انسان
