آشنایی با انواع آشپزخانه

تا پیش از قرن هجده میلادی، فضای پخت و پز از اجزای اصلی معماری ساختمان محسوب نمی‌شد و معمولا طبخ غذا در اتاقی با نام مطبخ در بیرون از فضای خانه و بر روی آتش انجام می‌شد. اما در اوایل قرن نوزده میلادی با ظهور پیشرفت‌های فنی، اختراع کوره، دیگ‌های بخار، لوازم برقی و یخچال و فریزر، معماری آشپزخانه و نحوه پخت غذا نیز متحول گردید و آشپزخانه به بخش مهمی از ساختمان برای زندگی مدرن و راحت تبدیل شد.

در تعریف امروزی آشپزخانه یک قسمت از فضای سالن پذیرایی است که کابینت بندی شده و تجهیزاتی مثل سینک، هود، گاز، لباسشویی و ماشین ظرف‌شویی در آن جانمایی می‌شود که کار پخت ‌و پز و شست و شو در آنجا صورت می‌گیرد.

شکل کلی آشپزخانه

آشپزخانه‌ها به دوصورت فضایی کاملا محصور و یا باز در خانه‌ها دیده می‌شود که بیشتر آشپزخانه‌های امروزی با توجه به تغییر سبک زندگی و همچنین کوچک شدن فضاها به شکل حالت دوم یا همان آشپزخانه های باز هستند.

آشپزخانه از نظر عملکرد

آشپزخانه‌ها از دیدگاه عملکردی به سه بخش تقسیم می‌شوند:
1.بخش انبار و آماده سازی: شامل قسمت‌های نگهداری ظروف، یخچال، فریزر و غیره.
2.بخش نظافت: شامل سینک ظرفشویی، لباسشویی و غیره.
3.بخش سرویس دهنده و پخت و پز: شامل اجاق گاز، کانتر و کابینت ظروف.
یخچال، سینک ظرفشویی و اجاق گاز هر کدام محل دپوی مواد اولیه آشپزخانه، محل پردازش و آماده سازی و نهایتا جای پخت و پز مواد هستند. از آنجا که بیشترین وقت در این سه نقطه می‌گذرد، نزدیکی آن‌ها به یکدیگر موجب سهولت کار می‌شود که از اتصال این سه بخش به یکدیگر، اصطلاحا مثلث کار ایجاد می‌شود.

جدیدترین طراحی آشپزخانه‌ها با بخش غذاخوری مرتبط هستند، بنابراین هماهنگ کردن ناهارخوری و آشپزخانه را باید مد نظر داشت.

امروزه انواع طراحی آشپزخانه رویکرد متفاوتی نسبت به گذشته پیدا کرده است. اگر در گذشته آشپزخانه، تنها محلی برای طبخ غذا بوده است، امروزه کاربردهای متفاوتی پیدا کرده و نقش مهم و موثری در زیبایی دکوراسیون خانه دارد. آشپزخانه‌های امروزی علاوه بر اینکه مکانی برای پخت و پز هستند، محلی برای جمع شدن اعضای خانواده نیز می‌باشند. به همین دلیل طراحی آن باید طبق اصول و قواعدی صورت گیرد که بهره وری را افزایش دهد. در ادامه این مقاله شش مدل از رایج‌ترین انواع طراحی آشپزخانه را معرفی و خصوصیات و ویژگی‌های هر کدام را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

1.   طراحی آشپزخانه U شکل

آشپزخانه U شکل، در واقع از دو دیوار در مقابل هم که به واسطه یک دیوار میانی به یکدیگر وصل شده‌اند، تشکیل می‌شود. به بیان دیگر سه دیوار که به شکل U انگلیسی در کنار هم قرار گرفته‌اند، پلان آشپزخانه U شکل را تشکیل می‌دهند. آشپزخانه U شکل یکی از پرکاربردترین انواع طراحی آشپزخانه مدرن است و به دلیل شکل طراحی خود بسیار کاربردی خواهد بود.

در آشپزخانه U شکل به دلیل اینکه فضای آشپزخانه به چند قسمت تقسیم می شود، شلوغی و تراکم در آن کمتر دیده می‌شود. در نتیجه می‌توان از شلوغ شدن فضای داخلی آشپزخانه جلوگیری کرد.

با استفاده از تعبیه کردن یک پنجره بزرگ در آشپزخانه U شکل می‌توان فضای آن را نورگیرتر کرد و با این روش موجب زیباتر و بزرگ‌تر دیده شدن این فضا می‌شود. علاوه بر این، آشپزخانه‌های U شکل با توجه به دارا بودن سه دیوار یکی از بهترین انواع طراحی برای نصب کابینت آشپزخانه نیز هستند. بنابراین یکی از پرکاربردترین و جادارترین انواع طراحی آشپزخانه، پلان U شکل است که می‌تواند برای فضاهای با متراژ بزرگ و کوچک مناسب باشد.

2.  طراحی آشپزخانه L شکل

آشپزخانه L شکل یکی دیگر از بهترین انواع طراحی آشپزخانه است که به واسطه آن می‌توان از نقاط کور به بهترین نحو استفاده کرد. در طراحی آشپزخانه L، اتاق نشیمن و آشپزخانه در امتداد هم بوده و به نوعی به یکدیگر متصل‌اند. بنابراین بزرگتر از حد دیده شدن سالن نشیمن می‌شود. اگر اتاق نشیمن کوچک است با استفاده از آشپزخانه L شکل می‌توان فضای بزرگتری را در محیط ایجاد کرد.

آشپزخانه L شکل از یک دیوار بلند و یک دیوار کوتاه تر که به شکل L انگلیسی به یکدیگر متصل شده‌اند، تشکیل می‌شود. آشپزخانه L شکل، برای فضاهای بزرگ و کوچک مناسب بوده و اگر به درستی طراحی شود، فضایی را ایجاد می‌کند که می‌توان در آن به راحتی فعالیت کرد.

3. طراحی آشپزخانه‌های با یک دیوار

آشپزخانه‌های تک دیوار، نوع دیگری از انواع طراحی آشپزخانه هستند و سبکی مدرن محسوب می‌شوند. اغلب در طراحی داخلی آشپزخانه‌های تک دیوار، کابینت‌ها، دیوارها و سایر تجهیزات آشپزخانه را به رنگ روشن انتخاب می‌کنند. استفاده از رنگ‌های متضاد نیز در این مدل از لحاظ بصری بسیار جذاب و زیبا می‌باشد.

معمولا تجهیزات کمتری در این نوع آشپزخانه  قرار می گیرد، زیرا فقط یک دیوار برای نصب کابینت یا قرار دادن تجهیزات آشپزخانه مانند یخچال و لباسشویی و گاز وجود دارد. در آشپزخانه‌های تک دیوار، معمولا میز ناهارخوری در جلوی آشپزخانه است و باعث جدا شدن فضای آشپزخانه از فضای نشیمن می‌گردد.

4. طراحی آشپزخانه جزیره دار

وجود جزیره در آشپزخانه، فضای دلنشین و کارآمدی را بوجود می‌آورد و امکان فعالیت روی پیشخوان را فراهم می‌کند و می‌تواند به زیبایی و کارایی آشپزخانه بیفزاید.

وجود جزیره در آشپزخانه تحت تاثیر متراژ آشپزخانه است و تنها در آشپزخانه‌هایی با فضایی بزرگ می‌توان جزیره قرار داد. بنابراین برای قرار دادن جزیره باید فضای عمومی آشپزخانه برای قرار دادن آن مناسب باشد. کابینت‌های جزیره کاربردهای متفاوتی در آشپزخانه دارند. می‌تواند تنها یک کابینت چهار سویه با یک پیشخوان بزرگ و یا محل قرار گیری اجاق گاز باشد.

سینک ظرفشویی یا اجاق گاز از دیگر مواردی هستند که می‌توان آن را در کابینت جزیره جانمایی کرد و یا تنها یک گلدان زیبا و شیک بر روی آن قرار داد. کابینت‌های جزیره علاوه بر اینکه سطح زیادی را برای کار فراهم می‌آورند، به کارایی و جای گیری آشپزخانه و لوازم آن نیز کمک می‌کنند.

5. آشپزخانه شبه جزیره ای

آشپزخانه‌های شبه جزیره‌ای با عنوان آشپزخانه اپن شناخته می‌شوند و بهترین گزینه برای آشپزخانه‌هایی با متراژ کم هستند که بر کارایی و فضاسازی عمومی آشپزخانه می‌افزایند.

یکی از امتیازات و ویژگی‌های منحصر به فرد آشپزخانه شبه جزیره این است که بدون ایجاد دیوار، فضای کافی برای نصب کابینت‌های بیشتر را فراهم می‌کند، زیرا قسمت شبه جزیره یا همان اپن آشپزخانه، فضای کافی برای قرارگیری کابینت‌ها و گذاشتن لوازم آشپزخانه را دارد. در این مدل از طراحی آشپزخانه، کانتر و پیشخوان بزرگی که در واقع همان قسمت اپن است، برای کار کردن وجود دارد که بهره وری بالاتری از انواع دیگر خواهد داشت.

6. طراحی آشپزخانه‌ها به شکل طویل و باریک

اگر فضای کوچکی برای طراحی داخلی دارید، بهترین گزینه استفاده از طراحی آشپزخانه‌های طویل و باریک است که اصطلاحا به آن‌ها Galley گفته می‌شود. اگر چه طراحی آشپزخانه به سبک آشپزخانه‌های طویل و باریک، قدیمی به نظر می‌آید و سال‌ها به عنوان سبکی شناخته شده مطرح بوده است، اما همچنان قابل استفاده می‌باشد و در سبک‌های مدرن آشپزخانه نیز کاربردی است.

 آشپزخانه‌های طویل و باریک از دو پیشخوان یا دیوار بلند و موازی که در امتداد یکدیگر قرار دارند تشکیل می‌شوند که می‌تواند به جای دیوار، کابینت نیز قرار بگیرد.

در آشپزخانه‌های طویل و باریک، کشوها و کابینت‌ها و سایر لوازم آشپزخانه مانند سینک و گاز یا یخچال فریزر، به صورت موازی و رو بروی هم قرار دارند و به همین دلیل می‌توان به راحتی در آشپزخانه تردد کرد.

عوامل اثرگذار بر طراحی آشپزخانه

اول از همه باید یک لیست کامل از هر چه که می‌خواهیم در آشپزخانه داشته باشیم بنویسیم.

لیستی از لوازم آشپزخانه که در زمان طراحی استاندارد باید به آن‌ها توجه کرد به شرح زیر است:

• مواد و مصالح مورد استفاده در دیوار
• کفپوش
• کابینت‌ها و رویه آن‌ها
• وسایل آشپزخانه جزیره
• اجاق گاز
• صندلی‌های آشپزخانه
• محل قرارگیری هود
• سینک و نوع آن
• جنس و نوع شیرآلات
• نوع گرمایش و سرمایش
• نوع سقف کاذب
• نورپردازی و روشنایی
• کاشی بین کابینتی

اصول طراحی کابینت آشپزخانه

مثلث طلایی یا مثلث کار باید ابعاد متناسبی داشته باشد. هرچه که این مثلث دارای اضلاع کوچکتری باشد، طراحی بهتری صورت گرفته است. با اینکه ابعاد مثلث طلایی باید کوچک باشد، اما در عین حال باید کاربردی نیز باشد. به عبارت دیگر نباید مثلث آنقدر کوچک باشد که سایر قسمت‌های آشپزخانه را در بر نداشته باشد.

نکات مهم در طراحی آشپزخانه

فرآیند طراحی داخلی آشپزخانه فراتر از انتخاب رنگ دیوارها، کابینت ها یا لوازم مورد نیاز آشپزخانه است. نکاتی مانند فاصله بین دو ردیف پیشخوان آشپزخانه و نکات دیگر از جمله مواردی هستند که برای طراحی یک آشپزخانه کارآمد و زیبا باید مورد توجه قرار داد. در ادامه این مقاله به بررسی نکات کلیدی و ارزشمندی که در طراحی آشپزخانه بر اساس تجربیات طراحان مطرح شده است خواهیم پرداخت.

1. نورپردازی

نور بر روی همه چیز تاثیر بسیاری دارد. آشپزخانه اغلب از طریق پنجره نور طبیعی دریافت می‌کند اما با توجه به کاربردهای مورد نیاز در بخش‌های مختلف خانه، کمیت و کیفیت این نور دستخوش تغییراتی می‌شود.
صرف غذا در روز تعطیل، زمان مناسبی برای آشپزی و گذران اوقاتی خوش در کنار خانواده است که این گردهمایی در آشپزخانه اتفاق می‌افتد. آشپزخانه‌ای با نورپردازی مناسب روی کابینت‌ها، سینک ظرفشویی و یا میز موجب ایجاد فضایی دلچسب می‌شود که حتی مزه غذا را نیز بهتر جلوه می‌دهد.

2. توجه به نیازهای اساسی در طراحی آشپزخانه 

تهیه لیستی از ابزار و وسایل ضروری و مورد نیاز در آشپزخانه، در پروسه طراحی امری ضروری است که به ایجاد آشپزخانه‌ای کارآمد کمک شایانی می‌کند.

3. سیستم لوله کشی، گرمایشی و الکتریکی

تجهیزات لوله کشی و الکتریکی را باید قبل از نصب کفپوش در جای خود قرار داد. فضا باید به شکلی تنظیم شود که در صورت نیاز وسیله‌ای به پریز برق، آن پریز در کنارش تعبیه شده باشد.
با توجه به تجربه و نظر طراحان آسیاچوب، اگر فضایی برای لاندری ندارید و قرار است ماشین لباسشویی در آشپزخانه قرار گیرد، بهتر است لباسشویی و ظرفشویی را در کنار سینک قرار دهید تا سیستم لوله کشی ساده‌تر شود. همچنین در صورتی که سیستم گرامایشی از کف را انتخاب نمودید، باید قبل از شروع کفپوش، این سیستم نصب شود.

4. رعایت ایمنی در طراحی آشپزخانه

رعایت ایمنی در طراحی آشپزخانه از نکات مهم و اساسی است. برای داشتن آشپزخانه‌ای امن و خانواده محور می‌توان از کفپوش‌های ضد لغزش و کانترهای گرد استفاده کرد. همچنین اجاق و فر در طراحی‌ آشپزخانه باید در ارتفاعی قرار گیرند که برای کودکان خطری نداشته باشند. همچنین باید ورودی شیر اصلی گاز به آن بسته باشد. سیم‌های برق نیز باید به خوبی عایق شده و از نقاطی عبور داده شوند که با افراد تماس پیدا نکنند. در نزدیکی اجاق گاز نیز نباید سیم برقی وجود داشته باشد. زیرا امکان دارد در اثر حرارت ذوب و موجب ایجاد حادثه شود.

5. تأثیر رنگ‌ها در طراحی آشپزخانه

هرگز قدرت شگفت انگیز‌ رنگ‌ها را دست کم نگیرید. رنگ‌ها در جان دادن و هویت بخشی به فضاهای داخلی نقشی موثر داشته و کمک می‌کنند تا آشپزخانه‌ای ایده آل طراحی شود.

6. استفاده از گل‌ها و گیاهان

در فضای داخلی آشپزخانه استفاده از گل‌ها و گیاهان تزئینی علاوه بر ایجاد آرامش جسم و روح، موجب تهویه طبیعی فضای داخلی شده و فضایی سرزنده و با طراوت را ایجاد می‌کند.

7. تهویه مناسب

آشپزی فعالیتی است که گرمای زیادی تولید می‌کند. بنابراین توجه به تهویه مناسب در این فضا بسیار مهم و ضروری است. اکثر آشپزخانه‌ها دارای دودکش یا فن اگزوز برای استخراج بخار پخت و پز هستند. در حالت ایده‌آل باید یک در منتهی به بالکن و یا یک فضای باز در آشپزخانه وجود داشته باشد. این امر موجب می‌گردد که هوای تازه وارد آشپزخانه شده و اطمینان حاصل شود که دود پخت و پز در خانه جمع نمی‌شود. استفاده از پنجره در پشت سینک ظرفشویی، جهت تهویه هوا و نوردهی کافی به فضا می‌تواند گزینه بسیار مناسبی باشد.

نکات کلیدی در طراحی آشپزخانه

• در آشپزخانه گاز نباید در کنار یخچال قرار بگیرد. زیرا یخچال در مجاورت با حرارت، آسیب دیده و موجب ایجاد ضررهای مالی می‌شود.
• اگر یخچال در داخل محفظه‌ مخصوص قرار می‌گیرد، باید فضایی برای چرخش هوا در اطراف آن در نظر گرفته شود.
• برای طراحی آشپزخانه می‌توان میز کار یا کانتر در نظر گرفت. میز کار قسمتی از صفحه روی کابینت است که طول آن بیش از 80 سانت است و اغلب در فاصله بین گاز و سینک قرار می‌گیرد و روی آن، می‌توان سبزیجات و گوشت را خرد کرد.
• زیر کانتر آشپزخانه بهترین فضا برای قرار دادن چند عدد کشو یا ماشین ظرفشویی است.
• محل قرارگیری ماشین ظرفشویی باید نزدیک به سینک باشد تا برای قراردادن ظرف‌ها از روی سینک در ماشین ظرفشویی، مسافت زیادی طی نشود.
• پنجره‌ها نیز یکی دیگر از موارد مهم در طراحی آشپزخانه و کابینت هستند. طراحی باید به گونه‌ای باشد که پنجره به عنوان عنصر روشنایی بخش فضا، بیشترین کارایی را داشته باشد.
•  آشپزخانه‌های دارای ستون نیز اصول طراحی خاص خود را دارند. وجود ستون در آشپزخانه باعث ایجاد محدودیت‌هایی در طراحی می‌شود که در صورت استفاده درست از آن می‌تواند به مزیت تبدیل شود.

بهترین زمان طراحی آشپزخانه

در طراحی آشپزخانه، بعد از پیش بینی تمام موارد و تاسیسات، بازسازی و نصب تأسیسات انجام می‌شود. در این حالت تأسیسات در محدودیت جا قرار نمی‌گیرند و برای تمام وسایل آشپزخانه و کابینت‌ها، طرحی معین و فضایی مشخص در نظر گرفته می‌شود. بنابراین بهترین زمان برای طراحی آشپزخانه، قبل از انجام کارهای مربوط به تأسیسات می‌باشد.

چه کسی باید طراحی آشپزخانه را انجام دهد؟

طراحی آشپزخانه باید توسط یک طراح حرفه‌ای و متخصص انجام شود. زیرا با یک طراحی خوب و اصولی، فضای بدون کاربرد به حداقل مقدار کاهش پیدا کرده و در نهایت به استفاده حداکثری و کارآمد تر در فضا دست میابیم.

به طور کلی از آنجایی که هزینه ساخت آشپزخانه تقریبا 2 الی 3 برابر سایر قسمت‌های خانه است، صرف مبلغ اندکی برای بخش طراحی، باعث زیبایی بصری و کارایی فضا می‌شود.

ضرورت طراحی آشپزخانه

به دلیل وجود وسایل، ابزار و امکانات، هزینه ساخت کابینت، شیرآلات و لوله کشی و تاسیسات در آشپزخانه این بخش گران‌ترین و مهمترین بخش خانه است.

طراحی مناسب برای آشپزخانه، باعث بهره وری هر چه بیشتر از فضا شده و علاوه بر این وجود فضایی مناسب و اصولی، باعث شادابی و ارتقا حس تعلق و سرزندگی هر چه بیشتر اعضای خانواده می‌شود. پس طراحی تمام قسمت‌های کاری در آشپزخانه بسیار ضروری و مهم است.

شرکت آسیا چوب با بهره گیری از تیم متخصص و حرفه‌ای در زمینه طراحی، آماده ارائه به روزترین طرح‌ها و سبک‌های طراحی در زمینه آشپزخانه، کمد دیواری، روشویی، درب‌های ساختمانی و غیره می‌باشد.